Neden Cumhuriye?
Köyümüzün resmi adi “Cumhuriyet Köyü” olmasina ragmen, Manyas ve civarinda herkes tarafindan “Cumhuriye” diye anilmaktadir. Bunun kesin sebebinin ne oldugu bilinmemektedir fakat yillardir suregelen bir agiz aliskanligiyla herkes bu ismi kullanmaktadir. Muhtemel sebebi soyleyiste daha kolay olmasi ve sonu -ye, -ya ekiyle biten isimlerin ulke, il, ilce isimlerinde daha sikca kullaniliyor olmasi olabilir (ornek: Antalya, Iskenderiye, Turkiye, Almanya…vs.). Bu soyleyis o kadar benimsenistir ki koyun resmi adi “Cumhuriyet” olmasina ragmen Manyas’tan koyumuze giden yol uzerindeki tabelada Koy Hizmetleri dahi “Cumhuriye” ismini kullanmistir.
Bunlari yazarak bu soyleyisten duydugumuz rahatsizligi dile getirdigimizi falan zannetmeyin sakin. Sadece koyumuzu tanimayan, bilmeyen, bu siteye oylece yolu dusmus insanlari bilgilendirmek amaciyla soyluyoruz bunlari. Bu soyleyisi o kadar icsellestirmis durumdayiz ki koyumuzun genclerinin sikca kullandigi bir tezahurat biciminde dahi bunu belli etmekteyiz. Soyle ki: Elli-elli-yüz! Cumhuriyeliyüz!
Resmi kayitlara gore koyumuzun eski adi “Sultaniye”dir. Bu isim tam olarak ne zaman ve nasil degismistir bilmiyoruz. Fakat Cumhuriyet devrimi sirasinda degismis olmasi buyuk bir ihtimaldir. Burdan da anlasilacagi gibi koyumuz Cumhuriyet rejimine bagliligini bu sekilde daha da guclu bir sekilde dile getirmektedir.
Koy ahalisi buyuk cogunlukla Gürcü kökenli vatandaslarimizdan olusmaktadir. 30 yas ustu nufusun büyük bir cogunlugu akici bir sekilde Gürcüce konusmaktadir. 30 yas alti icin ise ayni seyi soylemek pek mumkun degil. Bu grupta Gürcüceyi düzgün konusan bircok kisi olmasina ragmen genel egilim “cat pat konusmak” yönündedir. Yine de genclerin buyuk kisminin Gürcüce ögrenmek icin istekli oldugu bir gercektir, ve yaslari ilerledikce bu dile olan hakimiyetlerini gelistirmektedirler. Ote yandan koyde Gürcüce okuma-yazma bilen hemen hemen yoktur. Köyümüzde Gürcü adetleri ve halkoyunlari da buyuk bir zevkle yasatilmaktadir. Ozellikle mutfaklarda ve dügün adetlerinde Gürcü kültürünün etkisi baskindir.
Koyumuzde kisa bir tur
Bu bolumde koyumuzun cesitli fotograflarini bulacaksiniz. Oncelikle koyumuzun yerini anlatmakla baslayalim. Cumhuriyet koyu Balikesir’in Manyas ilcesine bagli bir koydur. Koye ulasmak icin bircok yol vardir.
Istanbul-Bursa tarafindan gelirken takip edilen yol genellikle soyledir: Bursa’dan ciktiktan sonra Karacabey uzerinden Bandirma’ya dogru devam edilir, yol ileride ikiye ayrilir, sag taraf Bandirma’ya gider. O yola girilmez, soldan Susurluk’a dogru devam edilir.(Eger feribotla Bandirma uzerinden geliyorsaniz Bandirma’dan cikip dumduz devam ettiginizde yine bu kavsaga ulasirsiniz, sola donerseniz Bursa -donmeyin-. Bu kavsaktan dumduz devam edin) Ileride Aksakal kasabasinin icinde saga dogru ayrilan kucuk bir yol ve “Manyas” tabelasi gorulur. Bu yol takip edilerek Manyas’a ulasilir. Manyas’ta kime sorsaniz size koyun yolunu tarif eder. Zaten fazla da zor birsey degildir yolu bulmasi. Cumhuriyet caddesi bulunur, bu cadde takip edilerek Manyas’tan cikilir (bu sirada yukaridaki tabela gorulur). 4 Kilometere sonra Cumhuriyet Koyu’ne ulasilir. Hosgeldiniz 🙂
Diger istikametlerden gelirken de oncelikle Bandirma oklari takip edilir ve Bandirma’ya yaklasildiginda gorunmeye baslayan Manyas oklari takip edilirse yol kolayca bulunabilir. Bu arada “Manyas Kus Cenneti’ni” gorunce sakin ola ki “tamamdir, Manyas’a geldim” diye rehavete kapilmayin. Cunku henuz Bandirma’dasiniz demektir 🙂 Garip bir sekilde Manyas Kus Cenneti, Manyas’tan daha cok Bandirma’ya yakindir cunku 🙂
Manyas istikametinden gelip koye dogru giris yaparken Cumhuriyet Koyu sizi su goruntusuyle karsilar:
Su anda uzerinde bulundugunuz yol koyun tam ortasindan gecip giden bir anayoldur. Koy bu anayol etrafinda yapilanmistir. Cami, kahve, cesme, bakkal gibi koy hayatinin onemli bir parcasini teskil eden umumi mekanlar bu yol uzerinde sagli sollu dagilmis durumdadir. Daha sonra evler, evlerin arkasinda, yani anayoldan uzak tarafinda ise tarlalar bulunmaktadir. Koye girdiginizde sag ust tarafta dikkatinizi ceken yeni ve cogu dubleks evlerin bircogu son yillarda yapilmistir. Yola devam ederken sag tarafta yol uzerinde kucuk bir cesme goreceksiniz. Biraz daha ilerlediginizde solunuzda daha buyuk ve oturma alanlari da olan bir cesme goreceksiniz. Buraya koy gencliginin bulusma noktasi diyebiliriz. Koyde surekli kalan genc sayisi fazla degildir. Ama özellikle bayramlarda ve yaz tatillerinde buyuk sehirlerden koye ziyarete gelen gencler sayesinde cesme de dolup tasar, senlenir. Guzel bir yaz aksaminda yoldan gecip giderken cesmede oturan 20-30 genc gormeniz pek de siradisi bir olay degildir. Cesme nufusunun 50 kisiye yaklastigi donemler de gorulmemis degildir. Koy genclerinin oturup muhabbet ettigi, cesitli oyunlarla eglendigi bir merkez olan “cesme”, Cumhuriye genclerinin cogu icin manevi anlami buyuk bir mekandir. Asagida cesmenin farkli mevsimlerde cekilmis resimlerini gorebilirsiniz. Hangisinin yaz oldugunu tahmin etmek pek de zor olmasa gerek 🙂
Cesmeyi de arkanizda birakip anayoldan devam ettiginizde 20-25 metre ileride koyumuzun kahvesini goreceksiniz. Sol tarafta kahvenin “kislik” kismi yani kapali mekani bulunmaktadir. Sagda ise “yazlik” kismi yani cay bahcesi vardir. Koy hayatinin degisilmez bir parcasi olan “kahve” genelde orta yasli ve yasli kesime hitap eden bir mekandir. Cogu genc icin cesmeden kopup kahveye takilmaya baslamanin donum noktasi evliliktir. Tabi bundan genclerin hic kahveye gitmedigi anlasilmamalidir. Koy gencleri de genelde kagit oyunlari ve okey oynamak, TV’de mac izlemek ya da sadece bir cay icmek icin kahveye gitmektedirler. Ama muhabbet ve eglence icin tercih edilen mekan yine de cesmedir. Ayrica soguk kis gunlerinde kahveden baska bir alternatif yoktur evden ciktiginizda.
Kahvenin az ilerisinde sag tarafta koyumuzun camiisi yer almaktadir. Civardaki bir cok koyde oldugu gibi Cumhuriye’de de koyun yapisi merkezde camii ve kahve, etrafinda evler olarak sekillenmistir. Cami avlusundaki diger binalarda ise koyumuzun Kur’an kursu, muhtarligi ve “genclik odasi” olarak bilinen fakat genel amaci koyun ortak mallarinin depolanmasi (ozellikle dugunlerde kullanilan kazanlar, isiklandirma tesisati…vs.) olan bir oda bulunur. Camiinin karsisinda ise -anayolun sol tarafinda- Ataturk büstü ve bayrak direklerinin bulundugu bir bolum vardir. Camii, Ataturk büstü ve kahve arasinda kalan bu ucgen genis bolge tam anlamiyla koyun merkezidir.
Anayol takip edilirse caminin hemen yaninda bir cesme daha gorulur, bu cesmenin de yanindan gecip devam ettiginizde yavas yavas koyun cikisina dogru ilerlemektesiniz. Cikisa dogru sag tarafta koyumuzun ilkokulunu goreceksiniz. Ne yazik ki koydeki ogrenci sayisinin eksikligi yuzunden okulumuz faal durumda degildir. Okulun hemen karsisinda ise koyumuzun benzin istasyonu bulunmaktadir.
Bu binalari da arkanizda birakip devam ettiginizde koyden cikmis bulunmaktasiniz. Az ileride solda bir cesme daha goreceksiniz. Biraz daha ilerlediginizde yol ikiye ayrilacaktir. Soldan devam eden yol Ketenlik Deresi’ne gitmektedir. Tam bu yol ayriminin oldugu noktada koyumuzun mezarligi bulunmaktadir. Sol tarafta eski mezarlik olarak bilinen, yer kalmadigi icin artik kullanilmayan kisim vardir. Tam yol ayriminin ortasinda ise su anda kullanilmakta olan mezarlik vardir. Mezarligin resmini ve mezarlik tarafindan bakilinca koyun goruntusunu asagida bulabilirsiniz.
Bu sekilde koyumuzun icinden gecip gitmis ve kisaca tanimis oldunuz. Son olarak asagida Cumhuriyet Koyu Camii’nin minaresinden cekilmis ve koyun genel yerlesimini gorebileceginiz fotograflar bulunmaktadir.